Γιατί να ξεκινήσεις yoga και ειδικά τώρα, σε μια περίοδο εδραιωμένου φόβου, ανελευθερίας, εγκλεισμού και υψηλής αβεβαιότητας; Τo σίγουρο είναι ότι δεν χρειάζεται να ασπαστείς ένα ολόκληρο σύστημα, μια ολόκληρη φιλοσοφία που περιλαμβάνει πράγματα που δεν καταλαβαίνεις, με τα οποία δεν ταυτίζεσαι και τα οποία ίσως δεν σε αφορούν καθόλου, ίσως είναι απλά το περιτύλιγμα του δώρου, μιας αποκαλυπτικής πρακτικής πέρα από λόγια και ταμπέλες. Δεν χρειάζεται να μάθεις σανσκριτικά, δεν χρειάζεται να ανάβεις κεράκια και στικάκια σε ένα ξύλινο τραπεζάκι που το λες βωμό και σε κάνει να νιώθεις διαφορετικά, δεν χρειάζεται να φοράς τουρμπάνια και μάλα, δεν χρειάζεται να ξέρεις τις ιδιότητες της κάθε πέτρας, δεν χρειάζεται να μάθεις για την αγιουρβέδα και τι ντόσα είσαι λες και έχεις μεγαλώσει εσύ και οι γονείς σου και οι παππούδες σου μέσα στο καζάνι της αγιουρβέδα, δεν χρειάζεται να ξέρεις μεσημβρινούς και κινεζική ιατρική και πώς συνδυάζονται τα νεφρά και το συκώτι με τον φόβο και τον θυμό, δεν χρειάζεται να χωρέσεις σε κανένα σύστημα με το οποίο δεν μεγάλωσες, το οποίο δεν διδάχτηκες ποτέ επαρκώς και απλώς το χρησιμοποιείς επειδή έχει πιασάρικα μοτίβα για τον δυτικό άνθρωπο του καναπέ, δεν χρειάζεται να πιστέψεις ξαφνικά στα θαύματα του γκουρού Ραμ Ντας και στα άλματα πίστης του Χάνουμαν. Δεν χρειάζεται να πιστέψεις στα 10 σώματα και στα 10 τσάκρας και όλα αυτά να τα ντύσεις με λέξεις, με ποιότητες, με ισορροπίες και ανισορροπίες, με χρώματα και σχήματα κενά. Δεν χρειάζεται να είσαι ευλύγιστος και φιτ λες και μόλις έχεις τελειώσει τη Γυμναστική Ακαδημία, δεν χρειάζεται να έχεις ένα κορμί σαν χέλι και δεν χρειάζεται να φοράς ειδικά ρούχα για να αναζητήσεις την ευλογία της γιόγκα, όχι της κορδέλας με την οποία πακετάρεται η γιόγκα, αλλά την ευλογία της ίδιας της πρακτικής της γιόγκα. Δεν χρειάζεται να ξέρεις ρέικι και να καθαρίζεσαι ενεργειακά για να συντηρείς περιφερειακές βιομηχανίες. Η γιόγκα είναι ένα αλφάβητο, ένας δημιουργικός συνδυασμός μιας αλφαβήτα που απευθύνεται σε όλους και τους εκλαμβάνει όλους ως σώμα, νου, σκέψεις, τραύματα, αναπνοές, φοβίες, γλώσσα, πνεύμα, ως ένα αρμονικό πάντρεμα όλων αυτών και όχι μόνο ως σώμα. Σε καλεί για να σε βάλει σε μια διαδικασία θεραπείας εμπλέκοντάς σε σε όλο αυτό, ζητώντας τη συμμετοχή σου, καλώντας σε να βιώσεις τη διαδικασία με όλα αυτά που είσαι και όχι μόνο με τον δικέφαλό σου και τα ανοιχτά ισχία σου. Σε προσκαλεί να αφιερώσεις μία ώρα μόγο για σένα, για να σε δεις από κοντά και να σε ερμηνεύσεις, να σε ησυχάσεις, να σε καθησυχάσεις, να σε φροντίσεις και να σε γιατρέψεις, να γιατρέψεις το λίγο μέσα σου και να το βαφτίσεις πολύ. Σε καλεί να αναλάβεις την ευθύνη της υγείας σου μέσα από μια πολύ μεγάλη σειρά εργαλείων για το σώμα, την αναπνοή, τον νου, το συναίσθημα, την αρμονία, σε καλεί να επανεξετάσεις και να επαναϊεραρχήσεις τι είναι σημαντικό στη ζωή σου. Σε καλεί να εξασκήσεις καθημερινά τη μη βία, την παρατήρηση του εαυτού, την ευγνωμοσύνη προς τα μικρά θαύματα που συμβαίνουν μπροστά στα μάτια σου κάθε μέρα, τη μη κριτική προς εσένα κυρίως και την έλλειψη προσδοκίας, την αποδοχή, την κατανόηση, την αγάπη. Και όλα αυτά είναι ασκήσεις που συμβαίνουν σε κάθε πρακτική κάθε μέρα, δεν είναι αποσκευές γεμάτες και πολύχρωμα τικ σε μια λίστα με τα οφέλη της γιόγκα. Είναι συνεχής, συνεπής δοκιμασία, προσπάθεια και εξάσκηση με πισωγυρίσματα, με βήματα μπροστά, με υπομονή, με επιμονή, με διάθεση εξέλιξης, με πίστη ότι ο άνθρωπος έχει ένα απέραντο δυναμικό μέσα του που περιμένει να το ανακαλύψεις. Σε καλεί σε σχήματα και σε αναπνοές και σου ζητάει να στραφείς προς τα μέσα και να διαπιστώσεις τι είναι αυτό που νιώθεις, τι αλλάζει βάζοντας το σώμα σου και τον νου σε διάφορα σχήματα. Σου ζητάει απαντήσεις μέσα από τις ερωτήσεις των σχημάτων. Τα σχήματα είναι ερωτήσεις που πρέπει να απαντηθούν από εσένα για να σε γνωρίσεις καλύτερα. Πόσο μακριά μπορείς να φτάσεις; Πόσο άνετα και σταθερά μπορείς να νιώσεις; Γιατί προσπαθείς να ξεφύγεις από αυτό το σχήμα; Γιατί δεν σου αρκεί η διαδρομή πάνω στο δικό σου μόνο mat; Πώς αντιμετωπίζεις τη δυσκολία; Συνηθίζεις να επιτίθεσαι στον εαυτό σου σε κάθε πρακτική; Νιώθεις ότι έχεις το δικαίωμα να είσαι εδώ; Νιώθεις ασφαλής; Ακούς το σώμα σου όταν σου μιλάει;
Δεν έρχεσαι, λοιπόν, στη γιόγκα για να συγκριθείς με τίποτα, με κανέναν, δεν έρχεσαι για να λυπηθείς αν δεν καταφέρεις μια asana, δεν έρχεσαι για να επιδείξεις κάτι, να καταφέρεις κάτι, δεν έρχεσαι για να δηλώσεις κάτι σε κάποιον. Ερχεσαι με τη θέλησή σου για να ανοίξεις έναν ιερό χώρο μέσα σου, για να πετάξεις οτιδήποτε περιττό και να προχωρήσεις. Μικρά βήματα προς το μέλλον που επέλεξες. «Αυτός που έχει λυτρωθεί από τις επιθυμίες, τον φόβο και την οργή, αυτός φτάνει στην ευδαιμονία». Ερχεσαι στη γιόγκα για να σχηματίσεις με τα ίδια σου τα χέρια την προσωπική σου ευδαιμονία, για να ανακαλύψεις την προσωπική σου γαλήνη «μέσω της προσήλωσης και της αφοσίωσης».
Ερχεσαι για να εκπαιδευτείς από την αρχή σε μια πρακτική που σε «απαλλάσσει από επιθυμία και υπολογισμό», που σε σπρώχνει στην παρακάτω θέση διδάσκοντάς σου να είσαι μόνο εσύ, αληθινά εσύ, και κανείς άλλος, για να πολεμήσεις όλα αυτά που σε εμποδίζουν να είσαι εσύ, να είσαι «καθαρός στην καρδιά, αυτοκυριαρχημένος, αφοσιωμένος, να παραιτηθείς από τους καρπούς όλων των δράσεων» μέσα στην πρακτική και μέσα στη ζωή, το αλισβερίσι της δράσης, το αντάλλαγμα της κίνησης. Να ψάξεις την ευτυχία μέσα σου γιατί εκεί υπάρχει ένα φως και μια ενέργεια που θέλει να συναντηθεί με μια ανώτερη, καθαρή ποιότητα.
Στο μονοπάτι της γιόγκα έρχεσαι να ποτίσεις το χωράφι της ψυχής σου, αν μπορείς να το οραματιστείς κάπως έτσι, για να ανθίσει ένα μικρό δέντρο, ο πραγματικός σου εαυτός. Eνας εαυτός χωρίς κακίες, χωρίς μικροπρέπειες, χωρίς προσδοκίες, με αγάπη, καλοσύνη, ευγνωμοσύνη, επίγνωση. Στο μονοπάτι της γιόγκα έρχεσαι να ανοίξεις δρόμο σε αυτόν τον εαυτό, να ανοίξεις χώρο στο σώμα σου και στην ψυχή σου. «Αυτός που είναι ίδιος σε εχθρό και φίλο, στην εκτίμηση και στην περιφρόνηση, στην ευτυχία και στη δυστυχία, λεύτερος από προσκόλληση, σιωπηλός, ευχαριστημένος, με σταθερή σκέψη, γεμάτος λατρεία, αυτός μού είναι αγαπημένος» λέει ο Κρίσνα στον Αρτζουνα σε μια ωραία παλιά ιστορία. «Εκείνοι που είναι απαλλαγμένοι από περηφάνια και πλάνη, που έχουν κατανικήσει το κακό της προσκόλλησης, εδραιωμένοι στον Atman, με τις επιθυμίες κατασιγασμένες, φτάνουν στην Αιώνια Κατοικία». Αιώνια Κατοικία ας φανταστούμε ότι είναι το σπίτι όλων των όμορφων ποιοτήτων που μπλέκεις σε ένα κουβάρι κάθε μέρα για να τις χρησιμοποιήσεις την επομένη. Στη γιόγκα ηρεμείς, συγκεντρώνεσαι στο να σε βρεις, να σε ορίσεις, να δεις πού είσαι και πού πας. Στρέφεσαι προς τα μέσα και αναπνέεις βαθιά για να φωτίσεις κάθε κομμάτι μέσα σου που κρύβεται στο σκοτάδι ή στην άγνοια. Ο δρόμος καταλήγει προς τη σατβική φύση: «μη βία, λόγια αληθινά, πνευματική ηρεμία, πραότητα, αυτοσυγκράτηση, μη προσκόλληση».
Η πρακτική σε μαθαίνει να εξαλείφεις το ανούσιο, να μην περιμένεις καμία ανταπόδοση, να προσφέρεις απλόχερα και γενναιόδωρα, να ζεις στο παρόν και να ευγνωμονείς κάθε μέρα για το τεράστιο δώρο της αναπνοής.
(Προτάσεις σε εισαγωγικά από την «Μπάγκαβατ Γκίτα: Το τραγούδι του Κρίσνα», σε μετάφραση Θεόδωρου Παντουβά)
Kείμενο του Μηνά Ραφαηλίδη